ورود فرهنگ رانندگی در ایران

بعد از جنگ جهانی اول در سالهای 1300 شمسی کامیونهای خارجی که کالاهای تجاری به ایران حمل میکردند و یا میخواستند بصورت ترانزیت از ایران عبور کنند وارد کشور میشوند.

ورود این کامیونها بعنوان یک پدیده جذاب نزد مردم بخصوص جوانها را مجذوب و طالب میشوند که رانندگی با این وسیله جدید را یاد بگیرند.

اما چون در آن زمان هیچگونه موسسه یا مرکز علمی یا آموزشگاهی وجود نداشته که به این جوانها رانندگی یاد بدهد لذا قشر خاصی  از جوانان آنروز به مرزهای جنوب کشور که محل ورورد این کامیونها میباشد میروند و از رانندگان خارجی میخواهند که چند روزی که از ایران عبور میکنند آنها را بعنوان شاگردی آنهم به صورت رایگان بپذیرد.

رانندگان خارجی هم میدیدند که یک نیروی بومی مجانی به آنها مراجعه نموده میپذیرفتند تا بار خود را تخلیه نمایند دوباره با یک کامیون دیگر این کار ادامه می یافت.

جاده های خاکی و پردست انداز آنروز و کم بودن سرعت کامیونهای اولیه باعث می شد که این جوانان هرچند روز با یک نفر در تردد باشند.

از آنجائیکه رانندگان خارجی زبان فارسی را بلد نبودند واین شاگردان هم زبان خارجی؛ لذا رانندگی را فقط به صورت بصری و از راه دیدن با کلاج و دنده و گاز آشنا میشدند.

چون اغلب این رانندگان به تعمیرات اولیه کامیون خود آشنا بودند و در راههای طولانی و خاکی آنروز اگر خودرو خراب میشد با کمک همین شاگردان تعمیر میکردند و چون اسم علمی قطعات کامیون را نمیدانستند هرچه به ذهنشان مشابهت داشت میگذاشتند مثلا دیفرانسیل را به کله گاوی &ndash تسمه پروانه &ndash سگ دست و از این قبیل اسامی و اصطلاحات که تا چند سال پیش بین رانندگان و مکانیسین ها هم رایج بود.

در سال 1305 که رسماً در ایران گواهینامه رانندگی یا تصدیق نامه صادر شد چون اغلب مردم یا بی سواد و یا کم سواد بودند لذا سئوالات آئین نامه به صورت شفاهی امتحان  گرفته می شد و رانندگی هم به صورت ساده کسی که میتوانست خوب دنده عوض کند و یا دنده عقب برود برای آنها تصدیق نامه صادر میشد.

بین سالهای 1305 تا 1310 اولین آموزشگاههای رانندگی در تهران دایر می شود؛و مربیان آنها از همین افراد که با شاگردی که گفته شد رانندگی یاد گرفته بودند بعنوان مربی استفاده میشد و به متقاضیان؛رانندگی را آموزش میدادند و عده ای از آنها به صورت آزاد با تهیه یک خودرو در میدان جلالیه که حوالی دانشگاه تهران فعلی و یا أب کرج یا همان بلوار کشاورز حال میباشد که در گذشته جز بیابانهای اطراف تهران بوده با مبلغ کمتری از آموزشگاههای موجود مبادرت به آموزش رانندگی مینمودند.

مثلا برای یاد دادن دنده عقب با چیدن سنگ به طول ده؛بیست متر به هنرآموزان میگفتند؛ ردیف همین سنگها دنده عقب برو که اصطلاح سنگ چین که تا همین اواخر در فرهنگ رانندگی ما مرسوم بود؛برگرفته از همین روش بوده است.

رانندگی با این شیوه غلط بدون هیچ نوع پشتوانه علمی و یا فرهنگسازی صحیح وارد مملکت شد جالب است بدانید فیلمهای فارسی دهه 30 و 40 که ساخته می شد ترویج رانندگی جاهل مسلکی و لمپنی را اشاعه می دادند.

ساده گرفتن گواهینامه بعنوان یک حرفه پیش پا افتاده در بین مسئولان و هم خانواده ها این فرضیه را پیش آورد ه هرکس به سن 18 سالگی رسید باید گواهینامه بگیرد.

در صورتیکه گواهینامه رانندگی حق نیست؛یک امتیاز است؛ و برای گرفتن این امتیاز به کسب مهارت های لازم نیاز دارد و سالهای نه چندان دور دادن گواهینامه یک روزه بدون اعزام به آموزش زاییده همان تفکر ساده انگاری گواهینامه رانندگی است.

نویسنده : محمدرضا استادی موسس آموزشگاه رانندگی اتحاد